«Балқашта 100 жолбарыс болады». Қазақстанда жыртқыш мысықтың тұқымын көбейту жұмыстары басталады

Қазақстан үкіметі елде жолбарысты қайта енгізу жұмыстарының басталғанын ресми түрде жариялады, деп хабарлайды Jambylinfo.kz

ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің мәлімдеуінше, Қазақстан, Ресей және Швейцарияның бірлескен экспедициясының нәтижесінде, Дүниежүзілік жабайы табиғат қоры (WWF) жобасы аясында Тұран жолбарысын Орталық Азияда қалпына келтіру үшін ең қолайлы орын ретінде Балқаш көлінің оңтүстік жағалауы, Есіл өзенінің атырабы мен оның шығыс жағалауы таңдалған.

Тұран жолбарысының популяциясының тығыздығы (жолбарысқа аңшылық нәтижелері мен жануарлардың кездесуі туралы жанама тарихи деректер бойынша) Амур жолбарысының тығыздығынан айтарлықтай жоғары болды және Үндістандағы жолбарыстардың тығыздығына жақын. Бұл Балхаш өңірінде кемінде 100 жолбарыс популяциясын құру мүмкіндігін бағалауға мүмкіндік береді, бұл бүгінгі таңда сақталған топтардан әлдеқайда көп. Сондықтан, жолбарыстың Балхаш өңірінде қалпына келуі Жолбарыстарды қалпына келтіру бағдарламасына маңызды үлес қосады.

2010-2015 жылдар аралығында Қазақстан, Ресей және басқа елдердің жетекші сарапшылары ХТҚО (Халықаралық табиғатты қорғау одағы) жануарлар тобының келісімімен Қазақстанда жолбарысты қайта әкелу бағдарламасын әзірледі. Бағдарлама шеңберінде бастапқы популяцияның 3 ықтимал көзі қарастырылған:

Жабайы табиғаттағы жолбарыстар;

Конфликті жолбарыстар, сондай-ақ жалғыз қалған табиғатқа бейімделген жолбарыс балалар;

Зоологиялық парктерде өсірілген, табиғатқа бейімделген жолбарыс балалар.

2015 жылдың маусымында жарияланған зерттеу нәтижесінде барлық континенталды жолбарыстар бір подвидке, яғни Panthera tigris tigris-ке жататыны танылды. Осы подвид 2021 жылы Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілді.

«Амур» және «тұран» атаулары қазіргі уақытта ғалымдар мен Халықаралық табиғатты қорғау одағымен (ХТҚО) экологиялық формалар немесе географиялық популяциялар ретінде қарастырылып, жекелеген жануар түршелері ретінде саналмайды.

Сондықтан, реинтродукциядан кейін Қазақстанға көшірілген амур популяциясының жолбарыстары, тұрақты популяцияны қалыптастырған жағдайда, аумақтық белгі бойынша тұран популяциясының жолбарыстары болып автоматты түрде саналады.

Қазіргі уақытта жолбарыстарды реинтродукциялау бағдарламасы Нидерландтан «Іле-Балқаш» резерватына амур жолбарыстарының келуімен маңызды кезеңге жетті. Бұл маңызды қадам бағдарлама мақсатына — жолбарыстардың тарихи мекенінде популяциясын қалпына келтіруге жақындатады.

Жылдар бойы WWF пен Қазақстан арасындағы тығыз ынтымақтастықтың арқасында екі амур жолбарысы «Іле-Балқаш» мемлекеттік табиғи резерватына Нидерландтағы «Святого льва» жабайы жануарларды сақтау орталығынан (Stichting Leeuw) жеткізілді. Бұл оқиға экожүйені қалпына келтіру және жоғалған биоәртүрлілікті қайтару жолындағы маңызды қадам болды. Бағдарламаны экология және табиғи ресурстар министрлігінің Орман шаруашылығы және жануарлар әлемі комитеті WWF және БҰҰДБ-ның қолдауымен жүзеге асыруда. Богдана мен Кума «Иле-Балхаш» резерватындағы WWF-тың арнайы құрылған вольерлік орталығында өмір сүріп, кейін олардың ұрпағын табиғатқа жіберу жоспарлануда.

Жолбарыстардың ұрпақтары жабайы табиғатқа жіберілуі күтілуде, бұл түрше Қазақстанда 70 жылдан астам уақыттан кейін қайта пайда болайын деп орыт. Бұл жолбарыстар популяциясы мен аймақтың биоәртүрлілігін қалпына келтіруде маңызды рөл атқарады.

Ағымдағы жылдың жазының басында WWF қолдауымен Қазақстан Республикасының Орман шаруашылығы және жануарлар дүиесі комитеті мен Нидерландының Святой Льва орталығы арасында Меморандум жасалды. Меморандумда 2 жолбарысты ақысыз беру және оларды Қазақстанға жеткізу туралы келісім болды, ал олардың ұрпақтарын жабайы табиғатқа қайта жіберу үшін одан әрі өсіру көзделді.

Осы демалыс күндері жолбарыстар тұрақты күзетшілердің бақылауымен жаңа үйіне жүк ұшағы мен вертолет арқылы арнайы транспорттық контейнерлерде жеткізілді. Қазіргі уақытта олар «Іле-Балқаш» резерватының қорықтық аймағының шекарасында орналасқан кіші вольерде акклиматизациядан өтуде. Бірнеше аптадан кейін оларды кеңірек вольерлерге шығарады.

Ауқымды жобаны іске асыру кезінде Қазақстан Республикасының Нидерландыдағы Елшілігі белсенді көмек көрсетті.