Жарты миллионға жуық халқы бар қаланың даму қарқыны қандай?
Тараз – тарихы терең, халқы жарты миллионға жуық қала. Бүгінде ол жаңа тыныс алып, инфрақұрылымын жаңғырту, жолдарды жөндеу, тұрғын үй және әлеуметтік нысандар салу арқылы заманауи кейіпке ене бастаған.
Халқының саны жарты миллионға жуықтаған Тараз бүгінде серпінді дамып келе жатқан өңір орталығының бірі. Қала аумағының кеңеюі мен жаңа тұрғын аудандардың қосылуы инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымды кешенді түрде дамытуды талап етеді. Бұл бағытта газ және сумен қамту жүйесін жетілдіру, көлік желісін жаңарту, жылу жүйесін модернизациялау мен тұрғын аудандарды абаттандыру жұмыстары жүргізілуде.
Газдандыру: сапа мен ауқым артып келеді
Қаланың жаңғыруындағы негізгі бағыттардың бірі – газбен қамту жүйесін жетілдіру. Табиғи газды пайдалану энергия тиімділігін арттырып қана қоймай, экологиялық жағдайды жақсартады. Осы бағыттағы жұмыстар 2019 жылдан бері «QazaqGaz Aimaq» АҚ-ның Жамбыл өндірістік филиалы арқылы жүйелі түрде жүргізіліп келеді.
Сол уақыттан бері 700 шақырымнан астам жаңа газ құбыры тартылып, 14 мыңнан астам шкафтық пункт орнатылды. Кейінгі кезеңде тағы 82 шақырым желі мен 2,5 мыңнан астам пункт іске қосылып, 3,5 мыңнан астам жаңа абонент қосылған.
Соңғы жылдары жеке сектордағы 899 шақырым ескі металл құбыр полиэтиленге ауыстырылды. Бұл жүйенің өткізу қуатын 1,5 есеге арттырды. Қазір қаладағы газ желілерінің жалпы ұзындығы 1775 шақырымды құрайды, оның басым бөлігі коррозияға төзімді заманауи материалдардан жасалған.
Бүгінде Тараз облыс бойынша ең көп абонент шоғырланған қала саналады: 121 мың пәтер, 167 мыңнан астам жеке үй, 4 мыңнан аса коммуналдық нысан және 211 өнеркәсіптік кәсіпорын газ жүйесіне қосылған.
Сумен қамту жүйесін жаңғырту
Сумен жабдықтау – қаланың стратегиялық маңызды саласы. Бұл бағытта 1952 жылдан бері қызмет етіп келе жатқан «Жамбыл су» кәсіпорны жұмыс істейді. Қазіргі таңда мекеме 800 шақырымға жуық су және 300 шақырымнан астам кәріз желісін басқарады.
2025 жылдың алғашқы жартысында тұрғындарға 12,8 млн текше метр су берілген – бұл өткен жылмен салыстырғанда 600 мың текше метрге артық. Қаланың су жүйесі 97 ұңғыма, 4 сорғы станциясы және 11 таза су қоймасынан тұрады. Су сапасы тәулік бойы бақыланып, барлық көрсеткіштер мемлекеттік стандарттарға сай келеді.
Дегенмен, желілердің тозуы салдарынан жарты жылда 892 апатты жағдай тіркелген. Ал негізгі мәселе – кәріз тазарту құрылыстарының болмауы. Қалдық сулар сүзгі алаңдарына жіберілуде, бұл жер асты суларының сапасына әсер етеді. Мәселені шешу үшін тәулігіне 80 мың текше метр суды өңдейтін заманауи тазарту кешенін салу жобасы қолға алынған. Оның құны – 47 млрд теңге.
Әлеуметтік-экономикалық даму
Тараздың даму жоспары қала әкімі Бақытжан Орынбековтің бастамасымен бекітілген. Құжат көлік, тұрғын үй және әлеуметтік саланы қамтиды. Маңызды жобалардың қатарында Абай даңғылы бойында теміржол үстінен көпір салу, өнеркәсіп аймағында эстакада тұрғызу және жол желісін ауқымды жаңарту бар. Соңғы үш жылда 420 көше жөнделсе, 2024 жылы тағы 95 шақырым жол қайта қалпына келтірілді.
Тұрғын үй қоры да кезең-кезеңімен жаңартылуда. Қаладағы көпқабатты үйлердің мыңнан астамы 30 жылдан бері пайдаланылып келеді. Бүгінге дейін 553 үйге күрделі жөндеу жүргізіліп, өткен жылы тағы 53 нысан 5 млрд теңгеден астам қаржыға жаңартылды.
Жылу, жарық және жайлылық
30 жылдан астам жөндеу көрмеген жылу желілері соңғы жылдары қайта жаңартылып жатыр. 2024 жылы 4,6 шақырымнан астам магистральдық құбыр ауыстырылып, Ұлы Дала шағынауданында және орталық көшелерде желілер реконструкцияланды.
Қала көшелерінде жарықтандыру жүйесі де жаңарып келеді: өткен жылы 76 көше жарықтандырылса, биыл тағы 67 көше қосылды. Тұрғын аудандарда аулалар абаттандырылып, балалар алаңдары салынуда.
Экология және спорт
«Жасыл белдеу» бағдарламасы аясында 2024 жылы 20 мың ағаш отырғызылса, биыл көктемде тағы 10 мың көшет егілді. Сонымен қатар, спорт инфрақұрылымы кеңеюде: 9 мини-футбол алаңы салынды, ал Ұлы Дала шағынауданында жаңа спорт кешенінің құрылысы жүріп жатыр.
Білім және қоғамдық көлік
Соңғы екі жылда қалада бірнеше жаңа мектеп пайдалануға берілді. Бұл жаңа аудандардағы сынып жүктемесін азайтуға мүмкіндік берді. Сонымен бірге, қоғамдық көлік паркі жаңарып келеді: соңғы үш жылда 240-тан астам жаңа автобус сатып алынып, жаңа бағыттар ашылды.
Қала келбеті – тұрақты даму айнасы
Тараз инженерлік инфрақұрылымын жаңарту, көгалдандыру және әлеуметтік нысандар салу арқылы кешенді дамудың үлгісін көрсетіп отыр. Әлі де шешімін күткен мәселелер бар – ең бастысы, кәріз тазарту құрылыстарын салу мен арық жүйесін қалпына келтіру. Дегенмен, облыс орталығының даму бағыты айқын: тұрғындарға жайлы, қауіпсіз және заманауи өмір сүру ортасын қалыптастыру.