Бір минуттың алпыс секундқа, бір сағаттың алпыс минутқа, бір тәуліктің жиырма төрт сағатқа бөлінуі – қазіргі ғылымда қалыптасқан жүйе болғанымен, оның түп-тамыры мыңдаған жыл бұрынғы өркениеттерге барып тіреледі. Бұл ұғымдардың барлығы аспан құбылыстарын бақылай отырып жасалған есептеулерден шыққан.

Ежелгі Месопотамияда өмір сүрген шумерлер мен вавилондықтар арифметиканы алпыстық сандық жүйе арқылы жүргізген. Олар үшін 60 саны өте қолайлы болған: бұл сан көптеген бөлгіштерге ие, яғни 2, 3, 4, 5, 6 сияқты бірнеше санға қалдықсыз бөлінеді. Сол себепті уақытты да, бұрыш өлшемдерін де 60-тық жүйемен есептеген. Бұл дәстүр кейін гректерге, одан Римге, ақырында бүкіл әлемге тарады. Уақыттың минут пен секундқа бөлінуі де дәл осы алпыстық жүйеден шықты: минут — «шағын бөлік», секунд — «одан да кіші бөлік» деген мағынаны білдіреді.

Ал тәуліктің 24 сағатқа бөлінуі ежелгі Мысырдан бастау алады. Мысырлық абыздар күннің қозғалысын, жұлдыздардың түнгі көрінісін зерттеп, тәулікті екі бөлікке — күндіз және түнге бөліп, әрқайсысын 12 сағаттан есептеген. Мұның өзі астрономиялық бақылауларға негізделген: мысырлықтар түнде аспанда бірінен соң бірі көрінетін он екі жұлдыздық топты белгілеген және сол арқылы уақытты өлшеген. Кейін дәл осы 12 санының екіге көбейтіліп, тәуліктің 24 сағат ретінде қалыптасуына себеп болды.

Уақыт өлшеудің бұл жүйесі ғасырлар бойы үздіксіз жетілдірілді. Орта ғасырдағы араб астрономдары, грек ғалымдарының еңбектерін жалғастырып, минут пен секундты нақты астрономиялық есептеулерге енгізді. Механикалық сағаттар пайда болғанда да сол ежелгі жүйе өзгеріссіз сақталып қалды. Өйткені ол таныс, қолайлы және ғылыми тұрғыда дәлелді болды.

Бүгінгі таңда секундтың өзі Жердің айналымына емес, дәл атом тербелістеріне негізделіп анықталады. Бірақ біз әлі де уақытты шумерлер қалыптастырған 60-тық жүйемен, мысырлықтар бөлген 24 сағаттық тәулікпен өлшейміз. Осылайша бірнеше мың жыл бұрын жасалған түсініктер мен есептеулер адамзаттың күнделікті өміріне тұрақты түрде сіңіп, ғылымның да, технологияның да негізгі бөлігіне айналды.