Психологтар, педагогтар және құқық қорғау органдары жасөспірімдердің қауіпті ортаға жиі түсіп жатқанын айтып, мәселенің күрделене түскенін ескертуде. Сарапшылардың айтуынша, проблемаға әсер ететін факторлар көп әрі бір-бірімен тығыз байланысты.

Жасөспірімдердің есірткіге әуестенуіне ең алдымен отбасындағы жағдай ықпал етеді. Мамандардың пікірінше, ата-ананың жеткілікті назар аудармауы, қатаң тәрбие немесе үй ішіндегі жиі жанжалдар баланың эмоционалдық күйіне тікелей әсер етеді.

«Отбасында сенім мен қолдау болмаса, бала түсіністік іздеп сыртқа кетеді. Ал сырттағы орта әрдайым дұрыс бола бермейді», – дейді психологтар.

Құрдастар ықпалы да басты себептердің бірі саналады. Жасөспірімдер арасында бедел жинау, топтан қалмау немесе өзін үлкен көрсету ниеті оларды қауіпті шешімдерге итермелеп жатады. Әсіресе әлеуметтік желілердегі жалған ақпараттар мен есірткіні «қауіпсіз» етіп көрсетуге бағытталған контент жастарды алдап, бұрыс жолға салуы мүмкін. Құқық қорғау органдары интернеттегі анонимді топтар мен заңсыз жарнамалардың жыл сайын өсіп отырғанын жасырмайды.

Мектептерде профилактикалық жұмыстың маңызы ерекше. Мұғалімдер мен психологтар тарапынан түсіндіру сабақтары, мамандармен кездесулер, нақты мысалдар арқылы тәуелділіктің зардабын көрсету оқушыларға әсер етеді.

«Жасөспірімге ақпарат дер кезінде берілсе, ол тәуекелге бармайды. Бала неге «жоқ» деп айту керегін түсінуі қажет», – дейді білім саласының мамандары.

Жастарды нашақорлықтан қорғауда олардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру да үлкен рөл атқарады. Спорттық секциялар, шығармашылық үйірмелер, еріктілер қозғалысы мен жастар ұйымдары жасөспірімдердің қызығушылығын дұрыс арнаға бағыттайды. Сарапшылардың пікірінше, өз қабілетін дамытып жүрген бала қауіпті әдеттерге бармайды.

Психологтар эмоциялық қолдаудың қажеттігін ерекше атап өтеді. Көптеген жасөспірім ішкі толқуын, стрессті немесе жалғыздықты жеңе алмағандықтан, теріс әрекеттерге бұрылады. Сондықтан психолог кабинеттерінің қолжетімді болуы, балалардың құпия түрде көмек алу мүмкіндігі – әлеуметтік қолдаудың маңызды бөлігі.

Құқық қорғау органдары есірткінің заңсыз айналымына қарсы күресті күшейткен. Жастар арасына тарату әрекеттерін анықтау, әлеуметтік желілердегі күмәнді аккаунттар мен чаттарды бақылау жұмысы жүргізіліп жатыр. Мамандар қоғам тарапынан да белсенділік қажет екенін айтады.

Сарапшылардың ортақ пікірі бір: жастарды нашақорлықтан қорғау – кешенді жұмыс. Отбасындағы жылулық, мектептегі тәрбиелік бағдар, қауіпсіз интернет кеңістігі, қоғамдық бақылау және психологтардың қолдауы біріге келгенде ғана нәтиже береді.

«Жасөспірімнің жан дүниесін түсінуге тырысып, оған дұрыс бағыт көрсеткенде ғана қоғамда толыққанды, саналы ұрпақ өсіп шығады», – дейді мамандар.