Бұл стратегия еліміздің геосаяси ерекшеліктеріне, яғни Ресей, Қытай, Орталық Азия елдері, Еуропа және АҚШ сынды ірі державалармен шекаралас болуына байланысты қалыптасты.

Көпвекторлық саясат Қазақстанға халықаралық қатынастарда икемді, прагматикалық және қауіпсіз жол ұстануға мүмкіндік берді. Негізін қалаушы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бұл бағыттағы сөзінше, тек бір бағытқа тәуелді болу – елдің болашағын қатерге тігу дегенді білдіреді.

Қазіргі Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бұл сыртқы саяси бағытың сабақтастығын сақтап қалды. Оның айтуынша, «Көпвекторлы саясат – бұл біздің географиялық және геосаяси жағдайымыздың тікелей салдары. Ол – таңдау емес, қажеттілік. Қазақстан ешқашан бір ғана орталыққа тәуелді болуға тырысқан емес, біз өзімізді тең құқықты серіктес ретінде көреміз». Бұл пікірін ол Еуропалық медиа өкілдеріне берген сұхбаттарының бірінде білдірді.

2025 жылы Қазақстан сыртқы саясатта белсенділік танытып, жаңа серіктестіктер орнатты. Мамыр айында Вьетнаммен стратегиялық әріптестік туралы келісімге қол қойылды, бұл екі ел арасындағы ынтымақтастықты жаңа деңгейге көтерді. Сонымен қатар, Біріккен Араб Әмірліктерімен 5 миллиард доллардан астам сомаға 22 келісім жасалды, бұл экономикалық байланыстарды нығайтты.

Қазақстан Ресеймен стратегиялық әріптестікті сақтап келеді. Екі ел арасындағы байланыс Еуразиялық экономикалық одақ пен Ұжымдық қауіпсіздік шарт ұйымы аясында жүзеге асады. Сонымен қатар, Байқоңыр ғарыш айлағын бірлесіп пайдалану да екіжақты сенімнің символына айналды. Ресей Президенті Владимир Путин бұл серіктестік жайлы: «Қазақстан – біздің сенімді одақтасымыз. Энергетика саласындағы бірлескен жобаларымыз – өңірдегі тұрақтылықтың негізі», – деп атап өткен болатын.

Қазақстан Қытаймен арадағы экономикалық қатынастарды прагматизм негізінде құрып отыр. Ел аумағы арқылы өтетін "Бір белдеу – бір жол" бастамасы Қазақстанға ондаған инфрақұрылымдық жобаны іске асыруға мүмкіндік берді. "Нұрлы жол" мемлекеттік бағдарламасымен қатар дамыған бұл серіктестік Қазақстанның көлік-логистикалық хабқа айналуына әсер етті. Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпин 2022 жылғы Қазақстанға сапарында: «Қазақстан – Орталық Азиядағы Қытайдың негізгі стратегиялық серіктесі. Біз сенімді әрі өзара тиімді ынтымақтастықты жоғары бағалаймыз», – деген болатын.

АҚШ пен Еуропалық Одақ елдерімен қарым-қатынас Қазақстан үшін энергетикалық, технологиялық және инвестициялық әріптестік көзі саналады. Теңіз, Қашаған сынды ірі мұнай-газ кен орындарын шетелдік алпауыт компаниялармен игеру ел экономикасының маңызды бөлігін құрайды. Сонымен қатар, Еуропа Одағымен 2023 жылы жасалған стратегиялық шикізат бойынша әріптестік келісімі Қазақстанды жасыл технологиялар мен баламалы энергетика саласында алдыңғы қатарлы серіктеске айналдырды. Президент Тоқаев осыған орай: «Біз – сенімді серіктес болуға дайынбыз. Еуропамен стратегиялық ресурстар бойынша байланыс – бұл екіжақты сенімге негізделген болашақтың жобасы», – деген болатын.

Қазақстан түркі және мұсылман әлемімен де терең байланыс орнатуға күш салып отыр. Түркі мемлекеттері ұйымындағы белсенділік – тарихи және мәдени тамырластыққа негізделген. Бұл ұйым аясында ортақ инвестициялық қорлар құрылып, мәдени-гуманитарлық жобалар жүзеге асуда. Ислам ынтымақтастығы ұйымындағы мүше ретіндегі позициясы да Қазақстанға мұсылман елдерімен экономикалық және гуманитарлық байланыстарды дамытуға жол ашып отыр.

Қазақстан өзінің бейбіт миссиясымен де халықаралық деңгейде танылды. Сирия дағдарысы бойынша Астана процесі арқылы тараптар арасындағы келіссөздерге алаң ұсынуы — Қазақстанның бітімгер ел ретіндегі беделін арттырды. Сондай-ақ, елордада тұрақты түрде өтіп келе жатқан Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезі де ұлтаралық және дінаралық диалог алаңы ретінде маңызға ие. Осы орайда БҰҰ-ның бұрынғы Бас хатшысы Пан Ги Мун Қазақстан туралы: «Қазақстан бейбітшілік пен халықаралық ынтымақтастықтың үлгісін көрсетіп келеді. Президент Тоқаев – нағыз халықаралық дипломат», – деп баға берген еді.

Қасым-Жомарт Тоқаевтың өзі халықаралық аренадағы Қазақстанның рөлін былай сипаттайды: «Орта державалар да жаһандық шешімдер қабылдауға белсенді қатысуы тиіс. Біз ұстанған көпвекторлық бағыт – халықаралық заң мен әділетке негізделген саясат жүргізудің дәлелі». Бұл оның 2024 жылы «Euronews» арнасына берген сұхбатында айтылған сөзі.

Қорытындылай келе, Қазақстанның көпвекторлық сыртқы саясаты — елдің халықаралық аренада сенімді әрі дербес ойыншы ретінде қалыптасуына мүмкіндік берді. Геосаяси желдің өтінде орналасқан мемлекет үшін бұл саясат ұлттық қауіпсіздік пен экономикалық тұрақтылықтың басты кепіліне айналды. Алдағы уақытта бұл тепе-теңдікті сақтау оңай болмайды, бірақ дәл осы сыртқы саясат моделі Қазақстанды өңірлік тұрақтылық пен жаһандық ынтымақтастықтың үлгісіне айналдыруы мүмкін.