Мамандардың мәлімдеуінше, алдағы наурыз айында коронавирус қайта күшіне енуі мүмкін. Оның үстіне көктемде адам бойын әлсіздік билейтін кезеңде вирустың өршитін әдеті екенін қарапайым адамдар да өз тәжірибесінен жақсы біледі. Бұған қоса әлемді жайлаған қауіпті індеттің мутацияға ұшырауы да халықты алаңдатып тұр. Осы ретте ең маңызды және бәріміз құлақ түріп, ел болып елеңдеп отырған ақпарат – алдағы уақытта басталатын вакциналау мәселесі. Дегенмен, екпенің сапасына немесе оны егу-екпеуге қатысты екіұдай көзқарас қаптаған қоғамда көңілімізді алаңдатқан сұрақ көп. Сол сауалдарды Денсаулық сақтау министрлігі жанындағы Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы «Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы» филиалы директорының орынбасары Манар Асырқызына қойдық.

– Коронавирусқа қарсы бі­рінші болып кім вакцина алуы керек?

– КВИ-ге қарсы вакциналау халықтың әртүрлі топтары­ның эпи­­демиялық маңыз­дылығын ес­кере отырып, кезең-кезеңмен жүр­гізіледі.

Басымдық бойынша эпиде­мия­лық маңызы бар 8 топ айқын­дал­ды: 1) медицина қызметкерлері; 2) педагогтер; 3) учаскелік поли­­цейлер; 4) студенттер; 5) меди­ци­­налық-әлеуметтік және жа­бық балалар мекемелерінің пер­­со­налы мен контингенті; 6) Тө­тен­ше жағдайлар министрлігі, Қор­ғаныс министрлігі, Ұлттық қауіп­сіздік комитеті, Ішкі істер ми­­нис­трлігі, Мемлекеттік күзет қыз­­метінің қызметкерлері; 7) Пре­зи­дент Іс басқармасы Медици­на­лық орталығының контингенті, мем­лекеттік қызметкерлер, Қазақ­стан азаматтары; 8) созылмалы аурулары (қант диабеті, өкпенің созылмалы обструктивті ауруы, жүрек-қан тамыры жүйесі) бар адамдар.

КВИ-ге қарсы вакцина ал­дын алу мақсатында салы­на­ды. Вакциналаудан өтудің не­гіз­гі екі себебі – өзіңізді және айна­ла­ңыз­дағы адамдарды қорғау. Вак­циналау адамның денсаулығы жақсы кезде ғана жүргізіледі, ауру­дың белгілері болған уақытта екпе салдыруға болмайды.

– КВИ-ге қарсы екпені ба­лаға салуға бола ма?

– КВИ-ге қарсы вакциналау 18 жастан асқан адамдарға жүр­гізіледі, қазіргі уақытта балаларға вакцина салынбайды.

– Коронавирусқа қарсы ек­пені кімге салдыруға болмайды?

– Құрамында ұқсас компо­ненттері бар вакцинаның қан­дай да бір компонентіне аса жоға­ры сезімталдық өмірінде ауыр аллер­гиялық реакциялармен кездескен жағдайда; жүктілік және бала емізу кезеңі; 18 жасқа де­йін және 60 жастан жоғары (тиім­ділік және қауіпсіздік туралы де­рек­тердің болмауына байланыс­ты) адамдарға салынбайды. II ком­понентті салу кезінде вакци­на­ның I компонентін салған кез­де вакцинадан кейінгі ауыр асқы­ну­лар (анафилактикалық шок, ауыр генерализацияланған ал­лер­­гия­лық реакциялар, құрысу син­дро­мы, 40°С температура және т.б.) болғанда салдыруға бол­­майды.

– Екпе алдында медициналық тексеру жүргізіле ме?

– Иә, вакциналау жүргізер ал­дында температураны өлшеп, дәрігер міндетті түрде қарап тек­середі.

– Коронавирусқа қарсы екпе жасағанға дейін және кейін өзін-өзі оқшаулау керек пе?

– Жоқ, күнделікті өмір сү­ру салтын ұстануға болады. Бі­рақ жалпы сақтық шаралары (әлеу­меттік қашықтықты сақтап, қо­ғамдық орындарда бетперде тағу) туралы ұмытуға болмайды. Вак­циналаудан кейін де осы талаптарды сақтаған жөн. Мен екпе салдырдым екен деп жайбарақат жүрмеу керек.

– Вакцина салдырғысы келе­тіндер қайда барып тіркеледі?

– Тұрғылықты жердегі емха­наға бару қажет. Халықты вакциналау аумақтық медициналық ұйымдардың егу пункттерінде, арнайы контингентті вакциналау тиісті ведомствоның қызмет орнында жүргізіледі.

– Халыққа жаппай вакцина салу қашан басталады?

– Елімізде КВИ-ге қарсы вакциналау 2021 жылы 1 ақпаннан бас­талады.

– Екпеден бас тартуға бола ма?

– КВИ-ге қарсы вакциналау әр адамның қалауы бойынша іс­ке асырылады, оған ешкімді мәжбүр­лемейді.

– Коронавируспен ауыр­ған­дарға екпе қажет пе?

– Иә, КВИ-мен ауырған адам­дарға вакциналау жүргізіледі. КВИ симптомсыз немесе жеңіл тү­ріне шалдыққан адамдарға сауық­қаннан кейін 2-4 аптадан соң, орташа ауыр және ауыр түрлерімен ауырғандарға сауыққаннан кейін 6 айдан соң вакциналау ұсы­нылады.

– Вакцинаны салдырудың екі кезеңі бар. Соның екеуінен де өту міндетті ме?

– КВИ-ге қарсы қолданыла­тын вакцина бүгінде 2 кезеңде салынады. Бұл – КВИ-ге қарсы вакциналаудан кейін иммунитетті қалыптастырудың міндетті шарты. Демек, екінші кезеңінен де өткен жөн. Екінші вакциналау алғашқы вакциналаудан 21 күннен кейін жүргізіледі.

– Вакцинация алдында антиденелерге тестілеу жүргізіле ме?

– Вакциналау алдында КВИ-ге қарсы антиденелердің болуына тестілеу (скрининг) жасалмайды.

Әңгімелескен Айдана ШОТБАЙҚЫЗЫ

egemen.kz